Wednesday, 8 July 2020

lwitung bup aphingam gulpi samnei

LEITUNGBUP A PHIN NGAM GULPISAMNEI 

Himalaya mualkuam pan kipan zang gam tuikulhte leh nitumna lam gamte akipan leitungbup ah nidang bang loin Gulpisamnei (China kumpi) pen hong kilaksak mahmah ta hi.  

Kinialna leh kitelkhialhna tampi a piangsak Hong Kong tawh kisai gakcipna thukhun zong nitumna gam leh gam tampite deih loh kawmkal ah leitung ah lau nei kei ung, cih a lahna dingun kipsak teitei uh hi. 

Hun khat lai-in thanem ta leh tu-in bel leitungah lau nei nawn kei ung, a cihna un kuamah tawh kimaingap leh kizahtakna tawh kiho hiathiat ding khawng thusim se lo lel uh hi. 

US President Donald Trump in a lawmhoih gam tampite tawh kizopna sangin America First thu bulphuh in a kalsuanna leh China tawh sumbawlna gal – trade war hong pankhia ahih manin zong Gulpisamnei hehna khangsak hi. 

London khuapi a om China Institute at the School of Oriental and African Studies a Director a sem Steve Tsang genna ah, “China adingin ka tungah ni bek om ta hi, cih hun tung ta hi,” ci hi. China President Xi in namsau a pai panin dokkhia ta, ci hi. 

Gam 3 gamgi kizawng khawm Himalaya gam mualkuam ah India galkap 20 val a sihna thu zong China gulpisamnei hong laang mahmah ta, cihna hi. Nuclear galvan nei tuaktuak gam lianpi nihte hi bangin kitelkhial semsem uh ahi hi. 

South China Sea kici tuipi tung tengah tuipi nei gam dangte kuamah awlmawh leh zahtak bawl se loin tui galkapte a ut bangin gamta uh a, tuikulhte amau ut bangin zang lel uh hi. Vietnam leh Taiwan te in ko gam hi, a cihna tuipi maitang tengah zong ka pa inn hi, a ci bang keekin Gulpisamnei pen vak hialhial lel hi. 

USA Pentagon phualpi in zong hih South China Sea kim tengah Gulpisamnei a ut bang a a gamtat ngam lohna dingin ka Muvanlaite uh kikhah beh ding hi, ci-in Vietnam leh Taiwan a panpihna gen hi. 

Japan te neihsa tuipi tungah zong China galvanleng bomb puate leng zialzial mawk ahih manin Japan kumpi lungkim het lo hi. Tua kawmkal mah ah Gulpisamnei pen nitumna gamte tawh palai kihona lem lo semsem, thudon lo semsem hi. 

Coronavirus hangin leitung gambup leh China kumpi kiho ding tam semsem hi mah ta leh China in thupi ngaihsut hiau lo lel a, Australia leh nitumna gam lamte bel virus tawh kisikhop tekin buai kheukho tek uh hi. Australia in USA pulaksa om bangin virus tawh kisai-in China gamah leitung in kantelna bawl ding hoih hi, ci-in thukimpih hi. Tua kawmkal ah China in Australia tungah sumbawlna tawh kisai gakcipna pawlkhat nei sawnsawn hi. 

Canada kumpi in Vancouver khuapi ah Huawei Company makaipinu a mat zawh kum khat khit ciangin China kumpi in Canada gam mi 2 te tungah thukansim, ci-in thu bawl hi. Canada tungah phulakna dan khat hong suak hi. University of Vienna a Lecturer khat Ling Li genna ah nitumna gamte in Covid-19 a siklelh mahmah uh pen China Gulpisamnei in nuamtak sa mahmah hi, ci hi. 

Hi bang a leitungbup virus tawh kisikhop in a buai mahmahna in Gulpisamnei adingin thathak tampi ngahsak hi, ci hi. Tua hangin Gulpisamnei pen munciteng ah lau nei loin kilalsak mahmah hi, ci hi. Ama gamsung mite tung mahmah ah hi ta leh leitung gamdangte tungah human rights tawh kisai-in kilawmlo nasep thupalsat tampi nei ta leh phamawh sa se lo lel hi, ci hi. 

Leitungbup gamte in a lunghihmawhna uh pulak zel mah leh zong, “No tawh kisai kei ei,” cih sanin thusim se lo hi. Hong Kong buaina vai ah Britain kumpi in Hong Kong te million 2 peuhmah gammi suaksak pah ding, gambel in sang ding, a cih khit ciangin Gulpisamnei in mitsan lela sa in “Kidawm in maw…” ci-in vauna pia hi.  

UN Human Rights Council ah nitumna lam gam 27 te in a mawhpaih laitakin a dang gam 50 valte in China mawhsak lo hi, ci-in angtang kisa mahmah hi. A beisa kumin zong Xinjiang region huam a om Muslim te tungah China gamtatzia leitung gam 22 in a mawhsak laitakin a dang gam 37 te in China in terrorist te a dona ah khial lo hi, ci ahih manin Gulpisamnei kiphatsakna khangsak mahmah hi. 

Hi bang teng tawh Gulpisamnei pen Himalaya mualdawn pan leitaw lam tuikulhte bek hi loin leitungbup mun khempeuh ah kilalsak khe mahmah ta ci hi. 
……………………………. 
AFP NEWS a suak, “China Takes On More Conflicts Around The World,” kici panin Zolai tawh Tedim Post Media Group te in hong letkhiat uh hi.

Photo : Anti-Empire.com

No comments: