Monday, 6 July 2020

I Khua Zeem Ni.

Guest Editorial...
I KHUA ZEEM NI II 
By Rev. Thang Khawm Pau

ET-KIKNA
Nung lamin I Khua Zeem Ni cih kong gelh a, tua sungah, i khua sunga, billboard (kyaw-nya) te tawh ii inn hoih pipite tungah suang deudau-in, a thak tawh, a lui tawh, a keek bangbang tawh i hi ci koih a, i innte hoihna teng khempeuh tua in hong suksiat sak hi.  Tua ahih manin tuate peuhmah siangsak zo leng cih kong gelh hi.  Laisim kitawm lai mahmah ahih manin laisuante a lakhia sangin a koih lai teitei tampi i om lai lai hi.  Hih laisuante (billboard) suan nading om ahih manin tuate ah suang zaw ni.

SIGNBOARD TE:
Tedim khuapi lamdungah sumbuuk, ansai, niangtuisai, zatuisai, sasai, kipuahnasai, car gates cih a tuamtuam tampi kigual phei ditdet in  nopci mahmah hi.  Ka et pheiphei ciangin, i minte pen a tam zaw Kawl min le Kawllai tawh i gelh hi.  Hoihtak ngaihsun leng i lungsim tawngah Kawl lai, Kawl dan in hong vukcip ahihna kimu thei hi.  Zolai nei i hih manin Manglai tawh i sai minte gelh tek le hang muhnop bek tham loin khua mite pilna lamah bangtan i hi hiam cih midangten hong muthei pah ding uh hi.  Leitung virus hong veng leh gamdang khualzinte (tourists) tampi hong zin ding uh hi.  Tua khualzinte in a sim theih ding uh gilkhial dangtak khat adingin zon nop mahmah pah ding hi.  Kawllaimal pen a theilote’ muhna ah ‘laimal bem bekbek kigual’ tawh kibang lel ding hi.  Niangtuisai le ansai sung a kingah nektheihte pen  Manglai tawh gelh ding hi lai hi.

I Zolai pen Roman laimal kila ahih manin hamphatna tampi hong guan hi.  Tuate sung pan a thupi mahmah khat ah ‘lai gelh zia’ (punctuation) ahi hi.  I khua lutna mualte ah ‘Dawnna signboard’- ‘Dam maw’ cih laigual i suang tek hi.  Hih pen hoih mahmah hi.  Ahih hangin laimal tawh gelhkhia i hih manin dotna lahna (?) kisam hi.  Khuakiim pawl khat ah man takin kigelh ahih manin i tu i ta sangnaupangte tungah laigelh zia a hilhhilh i hi pah hi.  Kawl gam palikte’n zong ‘May we help you’ ci-in gelh uh ahih manin gam khat buang adingin zumhuai sim hi!  Gtn. Tedim - Tonzang kikal, Tuiha tun ma a leitungbup gamlim ah (23*26’N 93*23’E) Tropic of Cancer ci a ciaptehna signboard golpi khat om in, i muh teh i lungsim khat nuam hi.  Ahih hangin a tung a kigelh laimal pen khial peuhmah citciat a, ‘Tropical Cancer’ ci mawk ahih manin lauhuai peuhmah mun khat hong suak hi.  Khat vei, ka lawmte uh pawl khat Zalui lam khuadak kawmin tua ka va mu kha uh hi.  Khat pa in, ‘Tua lai neh kei vou! cancer ngah kha ni!’ ci-in ong ciamnui ahih manin hong nuam pha het lo hi.  Hih zong khel huai peuhmah khat!

1.  SUMBUK MIN:  Sumbuk min dingin ei Zomin ngaih nono, LST min a tuamtuam om hi.  Hihte teelsiam leng a,  Zolai, Manglai tawh kigelh leh etlawm mahmah in, tourist ten sim thei pah leklek ding uh a, a lung uh taituam ding hi.  I gelh teh kammal gawm, gelh zia sit masak ding thupi zel ding hi.  Tedim sangin, Tonzang khua sungah Kawlmin tamzaw in um ing.  Kumpi hong kikhel ciangin, Yangon khuapi sung a sumbuk min, company min cihte Manglai bekbek tawh kigelh ziau hi.  Hih in gam kikhelna khat hong lak hi.  Zogam khuaphawk dih ni, Tedim khua sung mite khanglo dih ni!

2.  LAMPI MIN LE LAMPI ZATZIA:  I khua sung lampi minte khuam hoihtak bawl in, tua tungah et khat a muh baih dingin, color tawh Zolai tawh kitel takin suang sitset le hang, i khua sung kilawm mahmah bek tham loin, inn zonna, kizop nading (address) cihte a kisap hun ciangin ki-dotdot kullo ding banah address thei lo cih bang mengmang pen mi lak ah zumhuai mahmah hi.  Tua signboard te tungah Tedim panin Tonzang, Ciau, Leen Nupa, Thangmualdawn, Suangsuang, Tedim Road  cihte a gamlatna Manglai in kigelh sitset leh khuamite, gamukte bangzah in kician uh cih miten hong thei ding uh hi.

 Tedim khua sung Kam Hau Road pen hong neu mahmah ta hi.  Mawtaw lah tam, cycle lah tam ahih man in, khua sung lampi zatzia kidop siam mahmah kul ta hi.  A diakdiakin lampi dung a mawtawpi/neu  kikoihte kidop huai hi.  I innmai ah i mawtaw i koih leh ei inn lam a neh thei penin koih hamtang leng.  Cycle tawh a vak peuhmah in lampi dungah i khawl ciangin lam nawl a naipak kigit pualam ah koih hamtang leng lampi nawngkaisak lo zaw ding hi. 

3.  LAMPI TUNG SUN LE ZAN ZATZIA:  Lampi tungah mawtaw leh cycle hat zah ding lampi dungah laimal gol tawh hoih tak kisuang hen la tua zui tek leng.  Lampi zatna ah vei le tak zat siam lo i hih manin tuahsiatna, sihna tampi tuak khin hi hang.  Cycle zangte bang awmdal thuah ding, lukhu khu ding cih beek zuizo leng ka ut mahmah hi.  Awmdal kibulh lo ahih manin tuzawh kum bangzah hiam khat teh awm natna ngah tam mahmah ding hi hang. Lampi zang peuhmah in i pai nading vei le tak lahna pen zatsiam nai hetlo i hih manin kisin ni.  Tha khat in pialvat thei zel ihih manin io nung hong zui mawtaw/cycle tawh kiphukha ding pen ngaihsun khalo hi hang.

Zan ciangin, mawtaw le cycle meizat dan siam hetlo hi hang.  Ei a bek kithupi sak lua ahih manin meipi (a tung mei) bek kizang kha zel a, a lehlam pan hong paite’ mit kikap ahih manin bangmah mu nawnlo uh hi.  Tua pa/nu mai-ah mi, ganhing, mawtaw om maw om lo cih kimulo ahih manin kiphu mang thei-in, sihna liamna, baina nasia takin om thei hi.  Mi leh mawtaw tawh i kituah ciangin i mei a nuai a pen zang ni.  Tua hi leh kuamah nawngkaisaklo ding hi.

Cycle leh mawtaw pawl khat engine gin ngaih lua mahmah hi.  I khua sungah cina luna, a tuamtuam i om a, pawl khat pen zingsang lamin ihmu thei-in  ahihhang i engine gin ngaih lua ahih manin i phawng thei zel hi.  Gam khangtote ah tua bang a a ging vuavua pen thu kibawl hi.  Khat vei Tamu ah cycle meikhulawng sitna om a, a ginngaihte lakkhiat sak uh a, a thak lei dingin sawl pah lian uh hi.  Tedim ah zong zangzo leng ut huai ka sa hi!

4.  TENNA DING ZINNA DINGIN A NUAM MAHMAH KHUAPI: Tedim khuapi pen tuipi mai pan 5667’ a sanna munah om ahih manin khuahun pen leitungah a nop pen pawl ah kihel hi.  Sum le pai i neih pian ciangin khuapi zuan n mun tuamtuam ah i lal hi.   Hih pen leitung ngeina khat hi.  Mangkhangte bang pension a lak uh ciangin amau sumlut tawh kituakin noptak a a zat theih nading ‘gam’ bang teelin va lal uh hi.  Zomite kong hanthot nopna ah Khamtung nusia-in Kawlgam khuapi na va zuat phial leh zong Tedim maw na khua ah maw na inn pen zuak het kei in.  Banghang hiam cih leh leitung hong sa semsem ahih manin zang gam pan na kikhinnop hun hong tung ding pen muh kholhsa ahi hi.  Tua hi a, kei bang ka lungnoploh khat ah khuahun nop zuan in Kawl mihaute in i gam ong lei toh ding uh lauhuai pha mahmah ka sa hi.  Hakha khuapi bangah Kawl ansai pian pen tam mahmah ta hi.

 I ‘Khua zeem ni’ cih tawh kisamin i vekin i sep palpal theih pah kei phial zongin mimal khat, innkuan khat ciat in, i inn sak i inn khang le i inn ngiat puah leng hong kilawmin khua etlawm mahmah khat suah to ding hi hang.

I Khua Zeem Ni I  link >>>>> https://web.facebook.com/thetedimpost/photos/a.661731347229549/1264811856921492/
.................................................................

Hih laigelh Siapa Rev. Thang Khawm Pau pen EBC Pawlpi Pastor khat hi-in thu leh la lamah Tedim khuapi ah muan leh suan khat ahih banah sepkhiatna tawh khua leh tui a itna a lak Siapa ahi hi. Ama veina leh lunglutna tawh kizui-in 2005 pan kipan Tedim khuapi ah Cornerstone Children Academy(CCA)ci-in Mangpau bek a kizang Mucu sang hongin tu-in tan 8 ciang dong Manglai bek tawh pilsinna sang hong honsakin naupangte pantah hi. Tulaitakin Mucu naupang 68, Tanlang - tan 8 ciang naupang 155 te makaihin Sia/mah 20 kithuah uh hi. Chin State buppi ah zong i angtanpih Manglai sang hi-in a building mahmah hi ta leh laihilhziate leitungbup level dingin hong makaih uh ahi hi. 

Pasian’ piak azi Sianu Ciin Lun Vung tawh a ukna leh a veina uh kibang a, pilsinna leh naupang pattahna ah Tedim khuapi hong tawisang hong khuaphawksakte ahi uh hi. Tate: Lia Don Sian Nuam, Tg. Tuang Sian Hon Thang leh Lia Mang Sian Cing nei uh a, naupangte zong a vek un USA ah pilna sin kim uh hi. Tutung a thului hong gelhsak pen “I Khua Zem Ni” cih a nihna ahi hi.

No comments: